Het Sanskriet woord “karma” betekent letterlijk ”actie, activiteit, werk”, en omdat het Sanskriet niet juist genoeg in de andere talen vertaald kan worden, wordt het niet aangeraden dit te vertalen.
De Russische theosoof Helena P. Blavatsky (1831-1891) was de eerste die dit woord hanteerde in het zgn. Westen. Haar definitie van Karma is: Karma is de basis kosmische wet….die in fysieke, mentale en zielswereld, oorzaak en gevolg met elkaar verbindt.
Elke oorzaak, zelfs de grootste zoals de kosmische activiteiten of de kleinste, zoals de beweging van een hand, heeft een gevolg. En omdat eenzelfde actie eenzelfde resultaat heeft, is karma een wet die ver weg op de achtergrond is ongemerkt, doch wijselijk, rechtvaardig en op basis van voorzienigheid, elk effect verbindt met het gevolg en de actor, de doener van de actie.
In zijn werk “Manifestations of Karma” (1910) definieert de antroposoof Rudolf Steiner Karma als volgt: “…zonder de vrije wil te limiteren, heeft karma een terugslag op levende wezen die de actie voortbracht, overeenkomstig de wet van actie geeft reactie”.
Deze definities geven zeer kundig de kern van Karma weer. Steiner’s vergelijking met de natuurkundige wet van actie en reactie (actio = reactio, derde wet van Newton, 1687) is stellig maar geeft alleen een klein aspect van de hogere en subtielere waarde van Karma. Reeds voor Steiner en Newton waren mensen al overtuigd van het principe: wat je zaait zal je oogsten. Stellig is ook dat het oorzaak en gevolg concept op individueel niveau werkt met ruimte voor de vrije wil van de doener. Dit gedeelte wordt door critici van de Oosterse wijsheden over het hoofd gezien waardoor karma mechanisch wordt gepresenteerd….je doet een handeling en je wacht de resultaat van de handeling af (er is geen rol voor de vrije wil en hogere machten).
Soorten Karma
In de Bhagavad gita, worden 3 soorten karma onderscheiden:
1. Sukarma: vrome daden zoals het vervullen van algemene en maatschappelijke noden: vrijgevig zijn, ziekenhuizen bouwen, tehuizen voor kinderen en ouderen, voedsel geven aan de hongerige, verdraagzaam zijn, enz. Deze activiteiten verheffen de doener naar de geaardheid goedheid en men ervaart meer vriendelijkheid, voorspoed en roem. Bv.: Gandhi, Martin Luther King.
2. Vikarma: activiteiten die gericht zijn op het vervullen van de eigenzuchtige verlangens zoals criminaliteit, schending van de mensenrechten, hebzucht naar het bezit van een ander, ruw spraak, geweld, eigen waarheden ontwikkelen om roem en faam te verkrijgen, luiheid, overspel plegen, onwaarheid spreken, leven op andermans goedheid. Deze activiteiten leiden de doener naar meer lijden.
3. Akarma: activiteiten voor het plezier van het algemeen belang of God door het volgen van de instructies van bonafide geestelijke leraren, Deze activiteiten leiden de doener tot een staat van innerlijke vrede en geluk. De doener wordt dan geleid door compassie, liefde en harmonie
Als iemand in dit leven erg succesvol is, rijk, intelligent, invloedrijk en mooi is, moeten we begrijpen dat dat de resultaten zijn van vorige vrome daden, goedgeefsheid en standvastigheid. Alles wordt georkestreerd door de wil van de Allerhoogste, behalve onze vrije wil. Hij bemoeit zich niet met onze vrije wil want anders waren we niet beter dan een robot. Het zou dan verantwoordelijkheid en liefde de kiem in smoren en juist deze liefde is de basis van onze eeuwige relatie met het totaal van alles wat er is, zal zijn en is geweest, het totaal van onze intieme verbondenheid met alles en iedereen en de veroorzaker van dit alles, God.
Liefde zonder vrije wil is geen liefde. Daarom zal onze vrije wil de enige weg zijn om te komen tot hogere kennis en universele liefde.
Op elk gegeven moment in onze leven zijn we in diverse situaties die ons een optie geven om te kiezen tussen ‘a’ of ‘b’. Zo gauw we een keuze hebben gemaakt, hebben we niet meer de vrijheid om de resultaten van die handeling te accepteren of te verwerpen. Wij zijn verplicht om het te accepteren.
De schepping wordt geregeerd door strikte en operationele wetten-vergelijkbaar met een grote spel van het leven- die verlangens en onderlinge relaties tussen de levende wezens, regelt. Zo krijgt elkeen precies wat ze verdienen, niet meer, niet minder.
Onze lot bepaalt situaties die we niet kunnen veranderen of beïnvloeden zoals de geboorte in een rijk of arm gezin, met of zonder lichamelijke tekortkomingen, enz. Vrije wil is krachtig genoeg om geluk en verdriet te ervaren los van het lot en zo onze volgende geboorte vorm geven. Bv. Het lot bestemt dat wij onze baan verliezen, maar de vrije wil geeft ons de keuze om op zoek te gaan naar een andere baan of om te vervallen in geklaag, verdriet of erger.
“Plant een gedachte en je oogst een daad, plant een daad en je oogst een gewoonte, plant een gewoonte en je oogst een karakter en je lot.” (Indiase gezegde)
Vedische filosofie (Padma Purana) legt uit dat Karmische reactie manifesteert in 5 fasen, vergelijkbaar met de fasen van een planten-cyclus:
1. bija (zaad) Onze wensen en intenties bestaan al in onze gedachten, intenties, verwachten en verlangens en zullen later in onze handelingen tot uiting komen. Om onaangename karmische reacties (zoals lijden) te vermijden, moeten we zorgvuldig aandacht vestigen op onze ongesproken materiele wensen, verlangens waardoor wij de zaad van acties die ongunstig zijn, de kiem in kunnen smoren.
2. kuta-stha (ontspruiting) reacties die manifesteren na het besluiten van het doen van een daad. Zij zijn materiele verlangens die al beginnen te ontspruiten.
3. phalonmukha (vruchten plukken) Reacties die al vruchten geven (phala). Zo gauw we een materiele handeling uitvoeren-goed of slecht- is het alleen een kwestie van tijd voordat de reacties manifesteren in de vorm van geluk of verdriet, voorspoed of tegenslag.
4. prarabdha (oogst) Reacties die al bij de geboorte zijn vervuld, zoals geboorte in een bepaalde familie die onze sociaal-economische status definieert: rijk gezin, arm gezin, nationaliteit, fysieke en psychische gesteldheid, enz. Deze fase is de populaire omschrijving van karma evenals de volgende.
5. kriyamana (nieuw ontwikkeld) karmische reacties die nieuw worden ontwikkeld en direct uitkomen. Bv. als ik iemand een klap geef en die persoon mij terug klapt dan is die karma nieuw ontwikkeld en direct uitgekomen.